ACT therapie sessie 9 | Waarom controle vaak het probleem is

Waarom controle vaak het probleem is

In de namiddagzon van mijn praktijkruimte vertelde een piloot me over zijn vliegangst. “Vreemd,” zei hij, terwijl hij uit het raam keek naar de wolken die voorbij dreven. “Als ik zelf vlieg, voel ik me zo vrij als een vogel. Maar zodra ik als passagier instap, verkrampt mijn hele lichaam.” Zijn woorden bleven hangen in de ruimte tussen ons, een paradox die me zou blijven fascineren.

Die avond, terwijl ik mijn aantekeningen maakte, dacht ik terug aan mijn worsteling met controle. Jarenlang had ik een muur opgetrokken tussen mijn professionele en emotionele zelf. Tot die ene sessie, waarin het verhaal van een cliënt me zo raakte dat de tranen onverwacht kwamen. Het moment waarop de muur even barstte, werd juist een moment van diepe verbinding.

ACT therapie zou haar helpen dit patroon te doorbreken

Sarah kwam destijds binnen en, op een regenachtige ochtend, haar haar nog nat van de bui. Een manager met burn-out klachten, haar rug recht alsof ze elk moment een presentatie moest geven. “Ik heb alles onder controle,” zei ze, haar stem strak. “Behalve mezelf.” ACT therapie zou haar helpen dit patroon te doorbreken.

We werkten met de metafoor van een orkest. “Stel je voor,” zei ik, “dat elk instrument een emotie is. Woede is misschien een trommel, verdriet een cello, vreugde een fluit. Wat gebeurt er als je probeert elk instrument precies te dirigeren?”

Door ACT therapie leerde Sarah onderscheid maken tussen wat ze wel en niet kon controleren

Sarah sloot haar ogen. “Ze spelen niet meer zoals ze zouden moeten,” fluisterde ze. “Het klinkt geforceerd.” In de weken die volgden, experimenteerde ze met het loslaten van controle. Ze beschreef hoe ze tijdens een belangrijke vergadering merkte dat haar handen trilden. In plaats van het te onderdrukken, liet ze het er zijn. “Het vreemde was,” vertelde ze later, “dat zodra ik stopte met vechten tegen de trillingen, ze vanzelf minder werden.”

Door ACT therapie leerde Sarah onderscheid maken tussen wat ze wel en niet kon controleren. We maakten lijsten, niet om controle te krijgen, maar om te zien waar ze die kon loslaten. “Als een blad dat op de rivier drijft,” zei ze in onze voorlaatste sessie. “Het gaat met de stroom mee, maar heeft toch zijn eigen weg.”

Je kunt een roos niet open trekken, je kunt alleen de omstandigheden creëren waarin ze kan bloeien.

Je kunt een roos niet open trekken, je kunt alleen de omstandigheden creëren waarin ze kan bloeien

Tom kwam met vergelijkbare inzichten. Een jonge vader, zijn ogen vermoeid van het piekeren over zijn kinderen’s toekomst. We werkten aan het verschil tussen zorgen en zorg dragen. “Gisteren zat ik naar mijn dochter te kijken terwijl ze met haat huiswerk bezig was,” vertelde hij. “Voor het eerst in lange tijd was ik er gewoon bij, zonder me zorgen te maken over haar studieresultaten.”

Want dat is misschien wel de grootste paradox: hoe meer we durven los te laten, hoe meer we onszelf vinden.

– Harrie Kolsteeg, ACT therapeut, psycholoog, schrijver

Vind jouw ACT therapeut

Worstel je met (mentale) klachten of zit je niet lekker in je vel? Ben je depressief of lijdt je onder angst of zorgen? Wil je kleine of grote veranderingen in je leven aanbrengen en kun je daarbij hulp gebruiken? ACT-therapie is altijd een goede optie. Vind hier je ACT-therapeut.