ACT therapie sessie 6 | Je bent meer dan je gedachten
Je bent meer dan je gedachten
Op mijn bureau staat een foto van de sterrenhemel, gemaakt op een pikdonkere nacht in Drenthe. Onder die eindeloze hemel voelde ik hoe klein mijn zorgen waren in vergelijking met die oneindige ruimte. Niet dat mijn gedachten verdwenen – ze waren er nog steeds – maar ik zag ze voor wat ze waren: verschijnselen die verschenen en verdwenen in een veel grotere ruimte. Het was de eerste keer dat ik direct ervoer dat ik niet mijn gedachten was, maar de ruimte waarin die gedachten zich afspeelden.
Rita, een cliënt die al jaren worstelde met een genadeloze innerlijke criticus, zei tijdens een van onze eerste sessies: “Ik bén gewoon waardeloos.” Ze sprak met een overtuiging die me raakte. Voor haar was deze gedachte geen interpretatie, maar een absolute waarheid. “Mag ik je iets vragen?” vroeg ik. “Als jij je gedachten bent, wie is dan degene die ze observeert?” Ze zweeg lange tijd. In dat moment begon voor haar een reis van ontdekking: het besef dat ze niet haar gedachten was, maar de ruimte waarin die gedachten verschenen.
In ACT therapie draait veel om deze verschuiving van perspectief
In ACT therapie draait veel om deze verschuiving van perspectief. Ik deel vaak mijn eigen worsteling met dit inzicht. Jarenlang geloofde ik dat mijn gedachten de realiteit waren. Ze bepaalden hoe ik mezelf zag en hoe ik leefde. Pas toen ik besefte dat ik meer was dan mijn gedachten – dat ik de waarnemer was, niet de inhoud – begon er iets te veranderen.
Een oefening die ik vaak gebruik om dit te verduidelijken, is ‘De Bioscoop van je Geest.’ Ik vraag cliënten zich voor te stellen dat ze in een bioscoop zitten. Op het scherm spelen hun gedachten zich af als een film: soms dramatisch, soms beangstigend, soms ronduit saai. De uitdaging is niet om de film te veranderen, maar om je te herinneren dat je in de stoel zit. Je bent de toeschouwer, niet de film.
ACT therapie leert ons dat we niet hoeven te spartelen in de storm van onze gedachten
Mark, een CEO die worstelde met constante stress, vond hierin een doorbraak. “Voor het eerst in jaren,” zei hij, “kan ik mijn gedachten over deadlines en targets zien als wat ze zijn – gewoon gedachten. Ze zijn niet de baas over mij. Ik ben de ruimte waarin ze verschijnen.” Dit perspectief gaf hem de vrijheid om vanuit rust en helderheid te reageren, in plaats van vanuit paniek.
ACT therapie leert ons dat we niet hoeven te spartelen in de storm van onze gedachten. Het verschil is wezenlijk: het is alsof je niet langer een schip bent dat wild heen en weer wordt geslingerd door de golven, maar de oceaan zelf – de diepe, onverstoorbare ruimte onder het oppervlak.
Dit inzicht is krachtig, vooral voor mensen die worstelen met een sterke innerlijke criticus. Maar het is geen truc om van moeilijke gedachten af te komen. Het is een fundamentele verschuiving in hoe we onszelf zien. We zijn niet de voorbijdrijvende wolken, niet de golven aan de oppervlakte. We zijn de eindeloze ruimte waarin alles verschijnt en verdwijnt – de sterrenhemel van ons eigen bestaan.
– Harrie Kolsteeg, ACT therapeut, psycholoog, schrijver
Vind jouw ACT therapeut
Worstel je met (mentale) klachten of zit je niet lekker in je vel? Ben je depressief of lijdt je onder angst of zorgen? Wil je kleine of grote veranderingen in je leven aanbrengen en kun je daarbij hulp gebruiken? ACT-therapie is altijd een goede optie. Vind hier je ACT-therapeut.