ACT therapie sessie 12 | Eerste hulp bij moeilijke momenten

Eerste hulp bij moeilijke momenten

Als ACT therapeut word ik vaak gezien als iemand die altijd kalm en evenwichtig is. Maar laatst voelde ik mijn hart bonzen en mijn handen trillen tijdens een belangrijke presentatie, en die bekende stem in mijn hoofd: “Je gaat het verpesten.” Het was de perfecte gelegenheid om mijn eigen ‘eerste hulp bij moeilijke momenten’ toe te passen. Dezelfde technieken die ik mijn cliënten leer.

Anna was een jonge chirurg die regelmatig paniekaanvallen ervoer tijdens operaties. “Het ergste is,” vertelde ze, “dat ik dan ook nog eens in paniek raak óver mijn paniek.” Het is wat ik de ‘dubbele val’ noem – niet alleen worstelen we als mens met de moeilijke ervaring zelf, maar ook met ons verzet ertegen.

Als ACT therapeut word ik vaak gezien als iemand die altijd kalm is

Ik ontwikkelde voor haar wat ik nu EHBO voor de geest noem, een eenvoudig stappenplan dat je overal en altijd kunt toepassen:

E – Erken wat er is
H – Halt aan de automatische reactie
B – Beweeg je aandacht naar je lichaam
O – Open je voor wat er komt

Anna oefende dit tijdens onze sessies in de ACT therapie. Als ze spanning voelde opkomen, begon ze met Erken: “Oké, dit is angst.” Dan Halt: een bewuste pauze, een moment om niet direct in een vecht-of-vluchtreactie te schieten. Vervolgens Beweeg naar het lichaam: voeten op de grond voelen, ademhaling opmerken. En tenslotte Open: ruimte maken voor de ervaring zonder er direct vanaf te willen.

EHBO voor de geest werkte niet altijd perfect voor Anna

EHBO voor de geest werkte niet altijd perfect voor Anna, maar dat hoeft ook niet. Het gaat niet om het elimineren van angst, maar om het vinden van een manier om ermee te zijn.

In mijn eigen leven gebruik ik EHBO voor de geest zelf ook, af en toe. Vorige week nog, toen ik een moeilijk zakelijk gesprek moest voeren. Ik voelde de spanning opkomen en doorliep de stappen: Ik erkende de stress (Erken), ademde een moment heel bewust (Halt), voelde mijn voeten op de grond (Beweeg) en gaf mezelf toestemming om nerveus te zijn (Open).

Een andere cliënt, Mark, paste dit toe tijdens zijn paniekaanvallen in de supermarkt. “Voor het eerst,” vertelde hij, “voelde ik dat ik een keuze had. Ik hoefde niet meer weg te rennen van de paniek. Ik kon erbij blijven, er doorheen ademen.”

EHBO voor de geest is geen magische oplossing

Maar let wel op. EHBO voor de geest is geen magische oplossing die alle moeilijke momenten voor je wegneemt. Het is een kompas dat je helpt je weg te vinden door de storm.

De kunst is om deze EHBO te oefenen op rustige momenten, zodat het een natuurlijke respons wordt als het moeilijk wordt. Door te trainen versterk je de respons. Niet door te forceren, maar door consequent te oefenen. Met zachtheid.

– Harrie Kolsteeg, ACT therapeut, psycholoog, schrijver

Vind jouw ACT therapeut

Worstel je met (mentale) klachten of zit je niet lekker in je vel? Ben je depressief of lijdt je onder angst of zorgen? Wil je kleine of grote veranderingen in je leven aanbrengen en kun je daarbij hulp gebruiken? ACT-therapie is altijd een goede optie. Vind hier je ACT-therapeut.